Tuesday, 27 May 2014

Nghề xét ty là nghề gì?




Sét ty / xét ty / xả-tri / xã tri (tiếng Pháp viết là Chetty) là người Ấn Độ làm người cho vay (thường là) rất nặng lãi (Lê Văn Đức, 1960b:1289 ; Thanh Nghị, 1967b:1507 ; Thanh Nghị, 1967b:1151 ; Ban Tu Thư Khai trí, 1971:937 ; Nguyễn Quảng Tuân,  1992:466 ; Nguyễn Như Ý, 1999:1848):

 Cái hiểm-tượng ấy là cái hiểm-tượng bọn Chà-và (Tây-đen) cho vay, trong Nam-kỳ gọi là bọn “xả-tri” (tức ngoài ta gọi là “xét-ty” = chetty).
Nam Phong Tạp Chí số 20 (Phạm Quỳnh, 1919:130, Phạm Quỳnh)

Người Việt Nam học Ấn Độ làm nghề này được gọi là sét ty da vàng (Lê Văn Đức, 1970b:1289):

Lại một xét ty da vàng nữa bị tù tội.
Đó là Lê Văn Huyến làm nghề cho vay nặng lãi ở Ninh Bình.
Ngày Nay số 125 (Hoàng Đạo, 1938:5)

Nói chung ai cho vay bạc nặng lãi cũng bị gọi là sét ty, không cứ gì người Ấn Độ:

Mấy bọn nhà dầu nghệ Sét-ty,
Bo bo giữ của có làm chi?
Nam Phong Tạp Chí số 16 (Nguyễn Song Kim, 1918:217)

À thôi! có nghề này chóng giầu mà nhàn: nghềSét-ty”.
Nam Phong Tạp Chí số 24 (ĐH.:1919:503)

No comments:

Post a Comment