Sách Từ vựng học
tiếng Việt của Nguyễn Thiện Giáp (2013:253) trong lần tái bản thứ 9 cho rằng
vườn trẻ là sao phỏng của từ Nga
tương ứng. Thật ra ngay từ đầu thế kỷ 20 người Việt đã có ấu trĩ viên rồi:
Thật thế, năm bảy
năm nay, ở Hà Nội không nghe ai hề bàn tới ấu trĩ viên nữa. Cho đến ông chủ
phát khởi ra cái sự nghiệp từ thiện ấy là hội Khai trí tiến đức, hình như cũng
chẳng còn nhắc tới. Khác với lúc bấy giờ, mười năm trước, cái cảnh tượng tấp nập
biết bao: Từ các quan địa phương cho đến các hào lý trong làng, ai nấy chạy sấp
chạy ngửa, lo việc ấu trĩ viên; các báo thì cổ động.
Phan Khôi, Phụ
nữ thời đàm, s. 6 (22. 10. 1933), tr. 1-2
Ấu trĩ viên là phiên âm Hán Việt của 幼稚園, dùng để dịch jardin d’enfants của tiếng Pháp (Đào
Duy Anh, 2005:33). Đào Đăng Vỹ (1960:699) dịch jardin d’enfants là ấu trĩ
viên, vườn trẻ chơi.
Em nghĩ "Ấu trĩ viên" có khi nào mình mang về từ tiếng Nhật. Vì Nhật cũng gọi vườn trẻ là yōchien 幼稚園 Ấu trĩ viên, có lẽ mang từ tiếng Đức Kindergarten về.
ReplyDeleteCám ơn gợi ý của Cá. Để mình kiểm tra xem Nhật Trung ai mượn của ai. Ấu trĩ viên (âm Hán Việt) thì chắc chắn vào tiếng Việt qua sách vở chữ Hán (muộn nhất là năm 1922). Trường hợp này giống như trường hợp của các từ DÂN CHỦ, KHOA HỌC, CỘNG HÒA...
DeleteXem lại thử: ấu trĩ viên là "vườn trẻ" hay là "vườn trẻ chơi" theo nghĩa là "công viên cho trẻ". Vì trước 1975, gần trường Pétrus Ký có một ấu trĩ viên (hình như tên là Âu Lạc (nằm giữa hai đường Hùng Vương và Hồng Bàng)?
ReplyDeleteNgười Nga cũng rất có thể mượn từ vườn trẻ của t Pháp chứ sao :P
ReplyDeleteỞ đây nói về tiếng Việt thôi mà.
Delete