Tại sao người giúp việc nhà được gọi là ô sin?

Ô sin (おしん) là nhân vật chính trong bộ phim truyền hình cùng tên dài 297 tập, được đài NHK (Nhật Bản) phát sóng từ tháng 4/1983 đến tháng 3/1984. Năm 1994 bộ phim này được đài VTV chiếu tại Việt Nam và gây cơn sốt liên tục nhiều tháng trời. Không phải ai cũng xem hết bộ phim nhưng hầu như ai cũng xem và nhớ đoạn đời cực khổ của bé Ô sin đi ở đợ. Sau đó người ta bắt đầu gọi những người làm dịch vụ giúp việc nhà là ô sin.

Tại sao không nên nói “đóng đinh câu rút trên cây thập giá”?

Câu rút bắt nguồn từ cruz của tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là thập tự giá. Đóng đinh câu rút chính là đóng đinh lên thập tự giá.

Từ ciment của tiếng Pháp vào tiếng Việt thành từ gì?

Từ ciment của tiếng Pháp vào tiếng Việt thành các từ sau đây xi măng, xi manh, xi mo, xi mon, xi mong, xi moon, xi moong, si mo, si mon, si mong, si moong. Trong số các từ này chỉ có từ xi măng là còn tồn tại đến ngày nay, được dùng phổ biến ở tất cả các loại văn bản trong mọi hoàn cảnh.

Người có công đưa xi măng lên địa vị này là Hoàng Xuân Hãn. Năm 1942 khi soạn quyển Danh Từ Khoa Học, ông đã quyết định phiên âm ciment là xi măng cho gần với tiếng gốc mà không chọn các từ đã có sẵn trong dân gian như xi mo, xi mong... (Hoàng Xuân Hãn, 1959:xxxiii). 

Xi măng đã xuất hiện trước đó trên sách báo cùng với các dạng phiên âm khác:

 Sáng mồng 6, 7 giờ 15, tới bến Hải-phòng, tầu chạy đến đây là thôi, chỗ màn bắc cầu bằng xi-măng, vững-chãi sạch-sẽ, không như màn phà ở Nam và Hà-nội.

Nam Phong số 168 (1932:84, Nhàn Vân Đình)


Quyển từ điển Pháp Việt của Đào Duy Anh in trước quyển Danh Từ Khoa Học vài năm ghi cả hai dạng xi măng và xi moong trong mục từ ciment. Từ điển của Gustave Hue (1937:1164) chỉ ghi nhận dạng xi mo.

Bây giờ thỉnh thoảng vẫn còn gặp các biến thể cũ của xi măng rơi rớt lại trong một số câu hát của dân gian:

Chợ Sài Gòn cẩn đá, chợ Rạch Giá cẩn xi-mon

hay:

Một thương tóc húi ca rê,

Hai thương cái nói bạc lề tự do.

Ba thương mặt trát xi mo, (Mặt trát xi mo là mặt đánh phấn rất dày).

Hay trong các tác phẩm tiền chiến in lại:

Nước bể rút xuống lúc khuya còn để lại gờ bến xây xi-moong những ngấn rêu và bùn nhầy nhụa. (Nguyễn Tuân, 2006c:181)

Giày cô xư ghin là giày gì?

Cô xư ghin là tên của một vị thủ tướng Liên Xô (Косы́гин). Tên này được dùng để gọi một loại giày da do Liên Xô viện trợ cho Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa trong chiến tranh, cấp phát cho sĩ quan quân đội.

Từ văng trong thuật ngữ cầu dây văng có nghĩa là gì?

Cầu dây văng là cầu gồm một hoặc nhiều trụ, với cáp neo chịu đỡ toàn bộ hệ mặt cầu và các dầm cầu. Văng có lẽ  là từ phiên âm từ gốc Nga ванты
, có nghĩa là thừng chăng cột buồm.

Cầu dây văng (tiếng Nga : ВАНТОВЫЙ МОСТ ) cũng gọi là cầu dây băng. Có thể văng và băng đều là biến thể phát âm của cùng một từ. Cũng có thể cầu dây băng xuất phát từ thuật ngữ tiếng Pháp tương đương là pont à haubans.

Cạc là từ gốc Anh hay gốc Pháp?

Cạc trong cạc vẹt (thẻ chủ quyền xe) hay cạc vi dít chắc chắn là từ phiên âm tiếng Pháp (carte verte, carte de visite).

Khi  các chuyên viên tin học tiếp xúc với các thuật ngữ tiếng Anh sound card, graphic card, memory card, network interface card, họ dịch các thuật ngữ này là cạc âm thanh, cạc đồ họa, cạc nhớ , cạc mạng...). Trong trường hợp này có thể cho rằng cạc, với nghĩa là một thiết bị máy tính, là từ mượn âm tiếng Anh. Nhưng nếu nghĩ rằng các chuyên viên tin học đã dịch card tiếng Anh bằng một từ có sẵn trong tiếng Việt là cạc thì cũng có lý, mà cái từ có sẵn này vốn là gốc Pháp.

Ai biết (những) người dịch card tiếng Anh là cạc nghĩ gì trong đầu?

Vòng xơ men là vòng gì?

Vòng xơ men là bộ vòng bảy chiếc; tiếng Pháp là semainier.

Trong tiếng Pháp, semaine là tuần lễ bảy ngày. Thời Pháp thuộc có đội xơ men (sergent de semaine) là viên hạ sĩ quan trực ban trong tuần.