Có bao nhiêu từ CA gốc Pháp?

 

ca ₁ cas. ~ ít thấy cas rare ; ghi nhận được mười ~ dịch tả avoir relevé dix cas de choléra.[i]

ca ₂ quart. ~ bằng sắt tây quart de fer-blanc ; ~ Ion quart de l’Yonne ; rót đầy một ~ remplir un quart ; mời một ~ cà phê offrir un quart de café.[ii]

ca ₃ (MARINE) {quart / aire / rhumb / rumb} de vent. ~ là đơn vị đo góc dùng trong hàng hải, bằng 11 độ 15 phút Le quart de vent est une unité de mesure d’un angle utilisée dans la marine, égale à 11^o15’.

ca ₄ quart / service / poste. ~ đêm poste de nuit ; ~ làm việc 8 giờ poste de huit heures ; ~ sáng poste du matin ;  sổ giao ~ cahier de quart.[iii]

ca ₅ car / autocar. xe ~ đường dài car de ligne ; xe ~ loại lớn car à grande capacité ; xe ~ loại nhỡ car moyen ; xe ~ loại sang autocar de luxe ; xe ~ mui xếp car à soufflet.[iv]

ca ₆ cage.[v]

ca ₇ gamelle.[vi]

---

[i] * Bẩm quan lớn xét cho, như cái « ca » con đây, thiết tưởng là một việc rất can-đảm ạ. Phong Hóa Tuần Báo số 69 (1933:7, T. T. Y.)

* Ấy là cái ca của viên sơn đầm đả cho xe chạy đại vào đám cua-rơ xe đạp hôm ngày 7 Novembre rồi. Công Luận Báo số 7290 (1936:4)

* Những « ca » ấy thiệt khó làm cho công bình. Tiếng Dân số 1145 (1937:2)

* Nhưng nếu gặp một người nhất-định ngồi đồng – như cái “ca” anh Minh mà tôi kể trên – thì rất khôn khéo, bằng giọng dọa-nạt, họ sẽ kể lại những chuyện “khê đồng” mà người yếu thường nguy đến tính-mệnh. Tri Tân Tạp Chí số 7 (1941:20, Bảo-Vân)

* Những ca này phần nhiều là gặp ở người già, vì ít chịu vận động trong lúc điều trị. Tin Tức Hoạt Động Khoa Học số 6 (1960:21)

* Cái « ca » này xảy ra cho anh Hùm vào khoảng 7 giờ tối tại ga Bến-lức năm 1928. Lê Văn Thử Việt-Tha (1961:55)

* Nhưng thật tế, không phải là  « ca » của ông Long và ông Tân-Việt.  Phương Lan Bùi Thế Mỹ (1973:235)

* Một ca cấp cứu uốn ván. Lê Khánh Soa (1983:36)

* Tôi cũng tò mò về cái ca ấy. Thế Kỷ 21 số 23 (1991:62,  Đoàn Tam)

* Ca cấy ghép thành công. Thế Kỷ 21 số 223 (2007:60, Song Thao)

* “Ca” Hồ Thích chứng minh một sự thực. Đặng Thai Mai (2004a:570)

* Nhân cái “ca” ấy của vua nhà Thương, người ta suy ra cái “ca” này của xứ Bắc Kỳ. Ngô Tất Tố (2005c:89)

* Qua ca Trần Quốc Hương đặc biệt thấy lợi ích nhân sự bắt đầu chọi nhau khá mạnh giữa cặp đôi tổng bí thư và Sáu Thọ. Trần Đĩnh (2014-1:533)

ĐVT (1950:78), LVH (1957:114), TN (1958:131), ĐĐV (1960:206), LVĐ (1970a:149), NQT (1992:94), NNY (1999:219), HHT (2002:266), NVT (2005:119), HP (2006:96), TTA (2009:31)

[ii] * Nhà máy nhựa Tiền phong đã nghiên cứu sử dụng nhựa PVC và phế liệu nhựa phênôn, nhựa xenluylôit để sản xuất bàn chải, ca, cốc, yên xe đạp, đồ chơi của trẻ em v.v... Tin Tức Hoạt Động Khoa Học số 6 (1963:63)

* Các loại soong, chảo, nồi, chậu, thùng, ca... bằng nhôm, gang, đồng, sắt, thau, sắt tráng men. Nghị định 170-CP năm 1964 về các loại giá cước vận tải hàng hóa do Hội đồng Chính phủ ban hành ngày 26/11/1964

* Chiến sĩ vệ sinh của Tiểu đội, cứu thương của Trung đội hay y tá của đại đội đưa thuốc cho từng người rồi nghiêng  « bình ton » (bidon nước) rót nước chín vào một cái ca đưa cho uống tại chỗ, trong quân hàng, trước mặt y tá.  Kim Nhật (1973:79)

* Long tẩu điên quá, vớ cả cái ca đang pha trà, liệng thẳng vào Bình ních. Phạm Ngọc Tiến (2006:143)

* Ngày nào cũng như ngày nào, một ca cơm và một ca canh với vài cọng rau nổi bồng bềnh. Tam Giang & Bùi Ngọc (2003:23)

* Mẹ múc đầy các ca, đưa một loạt. Chu Văn (2010-3:243)

* Ông cầm cái ca, đái vào đấy, đầy ca thì bưng vào, trông điệu bộ kính cẩn ca nước đái lắm. Nguyễn Quang Lập (2009k:46)

* Tưởng chú sưng chân, đau chân đái ra để bóp, ai dè chú ngửa cổ tu hết nửa ca, khà một tiếng rất ngon lành. Nguyễn Quang Lập (2009k:46)

* Mình xuống gác, thấy anh Vinh Nguyễn vừa đái xong, cầm cái ca đặt lên bàn thờ vái hai vái rồi tu sạch cả ca. Nguyễn Quang Lập (2009k:47)

*  Cả báo Dân đã uống hết rồi, ông Thích tổng biên tập báo Dân còn uống ngày ba ca, sáng trưa chiều tối chứ không chỉ uống buổi sáng không đâu. Nguyễn Quang Lập (2009k:49)

* Sáng mai chồng đái vợ đái, nâng niu cái ca nước đái còn quá nước sâm. Nguyễn Quang Lập (2009k:49)

* Mình mắng vợ có ca nước tiểu cũng không nuốt nổi thì làm cái gì tốt. Nguyễn Quang Lập (2009k:49)

* Nói rồi mình tu sạch cả ca nước tiểu của mình. Nguyễn Quang Lập (2009k:49)

TĐQSVPM (1962:36), LVĐ (1970a:149), NHT (1971:263), KMA (1977b:343), NQT (1992:93), NNY (1999:219), VHS (1999:46), HP (2003:96), NVT (2005:119), HP (2006:96), TTA (2009:31)

[iii] * Công suất mỗi máy một ca đã đã tăng được từ một đến ba thước, chất lượng vải cũng tốt hơn trước. Tin Tức Hoạt Động Khoa Học số 6 (1960:37)

* Hội nghị đã thảo luận nội dung tiến hành công tác sửa chữa dự phòng, và đặc biệt chú ý đến các vấn đề lập lịch sửa chữa, kế hoạch sửa chữa hàng năm, hàng tháng, việc lập nội quy sử dụng máy, lập an-bum các chi tiết cần thay thế của máy, lập sơ đồ tra dầu mỡ, lập sổ giao ca kíp, các công tác tổ chức chuẩn bị cho sửa chữa như chuẩn bị thiết kế, chuẩn bị công nghệ, tổ chức các chi tiết dự trữ, tổ chức dụng cụ và đồ gá v.v... Tin Tức Hoạt Động Khoa Học số 10 (1961:55)

* 3. Nghiên cứu và hướng dẫn việc xây dựng các loại định mức lao động, các tiêu chuẩn biên chế; nghiên cứu và hướng dẫn áp dụng những biện pháp về cải tiến tổ chức lao động, tổ chức ca kíp, tổ chức nơi làm việc và tổ chức bộ máy quản lý xí nghiệp; nghiên cứu và trình Hội đồng Chính phủ ban hành những định mức lao động thống nhất áp dụng chung cho các ngành. Nghị định 187-CP năm 1963 quy định nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Bộ Lao động do Hội đồng Chính phủ ban hành ngày 20/12/1963

*  Em thường làm « ca  »  đêm, cho tới 6 giờ sáng. Người Thứ Tám (1970:184)

* Làm xong “ca” sau, sáu giờ sáng, thì chợ đã họp đông rồi, tôi lại mua những thức ăn đặc biệt miền Nam như bánh ú, bánh da lợn, bánh bò, dà châu quảy (bánh củ cải chiên), bánh cam với ít trái cây tùy mùa : xoài, xa pô ti, mảng cầu Xiêm… để ăn điểm tâm (tôi không thích hủ tiếu, cà phê, phở Bắc không có). Nguyễn Hiến Lê (1994:153)

* Do tổ chức giao ca giao kíp cẩn thận, mà đã nâng cao tinh thần trách nhiệm, bảo vệ máy móc. Hồ Chí Minh (2000-10:577)

* Đổi ca lần nầy không như lần trước, buổi chiều ra tới Bảy Ngàn, ô-vờ-nai một đêm, sáng hôm sau, đoàn xe chở chúng tôi chạy xe… không về Cần Thơ còn cả Tiểu Đoàn ra… sắp toán. Nguyễn Bửu Thoại (2003:375)

* Hạnh đi làm suốt bởi tăng ca, còn nhỏ Duyên cưỡi chiếc xe đạp sút tay gãy gọng của cháu đi học tận bên trường Trưng Vương, cạnh Sở Thú. Mạc Can (2004:53)

* Báo cáo anh, họ hết ca ban nãy. Lê Khâm (2007t:95)

* Ca ngày hay ca đêm? Nguyễn Tường Thiết (2008:49)

* Giá cho thuê nhà trọ, phòng trọ, giá chăm sóc trông giữ trẻ và giá cung ứng suất ăn ca phải được công khai, niêm yết tại cơ sở kinh doanh và thông báo cho chính quyền xã, phường nơi kinh doanh và cơ quan thuế trực tiếp quản lý. Nghị định 101/2011/NĐ-CP của Chính phủ về việc quy định chi tiết thi hành Nghị quyết 08/2011/QH13 của Quốc hội về ban hành bổ sung một số giải pháp về thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và cá nhân, ban hành ngày 4/11/2011

* Thế nhưng đến 16:30H, rồi 17:00H trôi qua, nhân viên đi ca ở CIC báo lên đài-chỉ-huy vẫn chưa thấy. Đa Hiệu 100 (2014:184, Nguyễn Đông Mai)

* Sau khi bàn giao ca lại cho Trung-úy Vũ Văn Bang xong, khoảng chừng 18:00H, bằng viễn-vọng-kính tôi có thể nhìn thấy được hình dáng của những chiến-hạm khác cùng hòn đảo gần nhất là hòn Money ở hướng 2 giờ. Đa Hiệu 100 (2014:184, Nguyễn Đông Mai)

* Thế là chúng thay phiên đi ca.  Đa Hiệu 100 (2014:189, Nguyễn Đông Mai)

* Có lẽ để bù đắp lại công lao suốt một đêm nhọc mệt thay phiên đi ca, sáng nay khoảng hơn 06:00H sáng, chúng tôi nhìn thấy có ánh châu lóe lên từ hướng Bắc. Đa Hiệu 100 (2014:189, Nguyễn Đông Mai)

* Tôi đi ca từ 20:00 giờ đến 24:00 giờ. Trên đài chỉ huy có Hạm Trưởng HQ Thiếu Tá Thà và Hạm Phó HQ Đ/Úy Trí cùng một sĩ quan đương phiên. Đa Hiệu 100 (2014:193, Vương Văn Hà)

* Mãn ca, như thường lệ, tôi trở về khu vực nghỉ ngơi, sau một ngày mệt mỏi nên tôi đã ngủ một giấc ngon lành. Đa Hiệu 100 (2014:193, Vương Văn Hà)

* Tài xế xe bồn thấy anh vẫy xe và qua đối thoại (nhà nghề mà) cứ tưởng anh là Sĩ quan trong kho xăng nên sẵn sàng cho đi nhờ để khi vào cổng được dễ dàng, và anh đã đóng kịch rất trọn vai. Đa Hiệu 105 (2016:300, Phạm Văn Hồng)

* Lọt vào cổng, với một ngón nghề ở mức thượng thừa, anh đã quăng chất nổ nhỏ gọn nhưng cực mạnh vào khu bồn xăng. Đa Hiệu 105 (2016:301, Phạm Văn Hồng)

* Chờ lính gác đã đổi ca, anh lại đón xe khác ra khỏi kho xăng một cách an toàn. Đa Hiệu 105 (2016:301, Phạm Văn Hồng)

LVĐ (1970a:149), KMA (1977b:343), NQT (1992:93), NNY (1999:219), HHT (2002:303), HP (2003:96), NVT (2005:119), HP (2006:96), TTA (2009:31)

[iv] * Không có những ô-tô, xe ca đi ra bể hay về những lâu đài vùng Loire nữa. Thanh Nghị số 2 (1941:27)

* Nhưng còn đi xe « ca » sau. Tiểu Thuyết Thứ Bảy số 432 (1942:6, Lê Văn Trương)

* Co được mặt sàng (plaque turbularie (sic)) làm được bệ xe ca (carosserie) chở khách như xe skoda. Nghị định 23-LĐ/NĐ năm 1958 ban hành bản tiêu chuẩn kỹ thuật một số nghề nghiệp của công nhân cơ khí do Bộ Lao Động ban hành ngày 7/4/1958

* Người nữ tiếp viên hàng không đã hướng dẫn chúng tôi vào phòng đợi nhỏ, cô ta giải thích: xe ca bị kẹt và để tránh sự chen lấn của hành khách. Dương Nghiễm Mậu (2007:46)

ĐVT (1950:823), ĐĐV (1960:200), CVC (1963:1153), ĐĐV (1964:1436), BTTKT (1971:940), LB (1987:28), NQT (1992:93), NNY (1999:219), HHT (2002:133), PHX (2002:10), HP (2006:1145), TTA (2009:31)

[v] KMA (1977a:366)

[vi] * Tôi đã không tính kỹ đầy đủ mọi chi tiết: sự thiếu sót của tôi là quên không để sẵn ca chia cơm ra vị trí thường lệ hàng ngày. Đa Hiệu 105 (2016:305, Phạm Văn Hồng)

* Sáng dậy, khi chia cơm, anh em tù họ đếm mãi mà vẫn còn thiếu một ca. Đa Hiệu 105 (2016:305, Phạm Văn Hồng)