Năm 1981 tôi học dịch Việt Pháp với bà Nguyễn Thị Phương Dung. Bà cho dịch câu gì quên rồi, nhưng tôi nhớ có một cụm từ là trên bầu trời mênh mông (hay mênh mang, bao la gì đấy). Tôi dịch là dans l’immense firmament, được bà khen vì không dùng từ ciel quá tầm thường mà dùng một từ firmament nên thơ hơn nhiều. Nhưng bà vẫn sửa:
-Nên dịch là dans l’immensité du firmament.
Bà giáo lấy cái sự mênh mông (immensité) làm thành phần trung tâm, bầu trời (firmament) trở thành yếu tố phụ nghĩa. Tây nói sự mênh mông của bầu trời thì hay nhưng Việt thì phải nói bầu trời mênh mông mới đúng với kiểu tư duy của người Việt. Viết tiếng Pháp mà quá ít danh ngữ kiểu immensité du firmament, quá nhiều immense firmament là biết ngay Việt viết tiếng Tây chưa thạo. Tương tự, không viết bầu trời mênh mông lại viết sự mênh mông của bầu trời thì có thể biết ngay đó là Tây viết tiếng ta.
Nhiều người dịch hiện nay cứ đụng tới danh từ của tiếng Tây là nhất loạt chuyển thành sự: sự im lặng của bầy cừu, sự thiếu quan tâm của lãnh đạo, đừng chết vì sự thiếu hiểu biết... Có lẽ họ nghĩ rằng cần phải sự... sự... thật nhiều để thể hiện (sự) tư duy đặc thù của người Tây chăng?
No comments:
Post a Comment