Là 5-4 hay 5 đều?

 

Người Pháp chơi quần vợt được 5 đều thì hô cinq partout hay cinq-A. A do tiếng Anh là All. Người Anh trong trường hợp này hô điểm là Five All.

 

Người Việt đầu thế kỷ 20 chơi quần vợt bắt chước người Pháp hô điểm xanh ca là 5 đều (5-A), xít da là 6 đều (6-A). Lại Nguyên Ân hiểu không đúng văn bản của Vũ Trọng Phụng nên đã chú thích sai.

Bản cầu là gì?

Trung Quốc dịch cricket là板球 (Hán Việt: bản cầu) nhưng người Việt không dùng từ này.

Từ điển Pháp Việt của Đào Duy Anh (1950:364) không dịch từ cricket, chỉ ghi là một lối đánh cầu ở nước Anh. Trong từ điển này, cricket-club là hội chơi cricket và cricketeur là người chơi cricket (Đào Duy Anh, 1950:364).

Từ điển Anh Việt của Nguyễn Văn Khôn (1959:357) cũng giữ nguyên dạng cricket.

Từ điển Pháp Việt của Lê Khả Kế (2001:401) phiên âm cricket là criket.

Phiên âm cricket tiếng Pháp thành cri-kê hay crích-kê cũng được:

Cố vấn Hội đồng Olympic Châu Á (OCA), ông Muhammad Latif Butt cho biết, 41 môn thể thao, trong đó có môn cri-kê, sẽ được tổ chức thi đấu tại Đại hội thể thao Châu Á lần thứ 16, Quảng Châu (Trung Quốc) vào năm 2010. 

http://www.tdtt.gov.vn/tabid/121/ArticleID/2981/Default.aspx

Những viên đạn bắn vào thành xe ô tô tạo âm thanh chát chúa làm các cầu thủ thuộc đội tuyển quốc gia crích-kê (một môn bóng gậy) của Xri Lan-ca đang lim dim ngủ bừng tỉnh, nháo nhào xô lên không hiểu chuyện gì đã xảy ra.

Khủng bố vào “crích-kê”

QĐND - Thứ Sáu, 06/03/2009, 22:47 (GMT+7)

KIM OANH

http://www.qdnd.vn/qdndsite/vi-vn/61/43/3/3/102/49019/Default.aspx

Trong tiếng Pháp từ cricket có thể đọc là [kʁi.kɛt] (có [t]) hay [kʁi.kɛ] (không có [t]). Có [t] thì gần với nguồn gốc tiếng Anh, nhưng từ đầu thế kỷ 20, từ này xem như đã Pháp hóa hoàn toàn, không đọc [t] cuối nữa.

Vấn đề đáng suy nghĩ là tại sao người Việt lại chọn phiên âm từ tiếng Pháp. 

Do đâu de có nghĩa là lùi?

Gốc Pháp của de là arrière, có nghĩa là phía sau. Tiếng Pháp có một biểu thức có vẻ thừa thãi nhưng khá thông dụng là reculer en arrière, dịch sang tiếng Việt thành lùi về phía sau, cũng rất thông dụng và cũng có vẻ thừa thãi (có ai lùi về phía trước không?). Do vậy de trong tiếng Việt có nghĩa là lùi:

Làm được như thế thì các hang khác cứ gọi là chạy de kèn (Nguyễn Bắc Sơn, 2008:293)

Chỉ sợ cảnh "chàng về nay đã cụt chân" rồi em gài số de, cho anh đi chỗ khác chơi (Anh Vân, 2003:77)

Từ arrière của Pháp còn có nghĩa là hậu vệ trên sân bóng đá. Từ arrière với nghĩa này vào tiếng Việt thành a-de.

Chạy cờ tút là làm gì?

Tút là từ mượn âm touche của tiếng Pháp. Cờ tút là cờ của trọng tài biên (tiếng Pháp là juge de touche) trong bóng đá. Công việc của trọng tài này là chạy dọc đường biên (tiếng Pháp là ligne de touche) phất cờ bắt lỗi việt vị hoặc báo hiệu bóng ra ngoài biên.