ĐI TẢN CƯ VÀO RIỀN
Chúng tôi đã chọn làng Riền để đến tản cư. RIỀN là một làng quê cổ kính, ở cách xa Tam Tỉnh khoảng trên 10 km, ở trong sâu thuộc huyện Duyên Hà. Nơi đây không thuận lợi cho quân đội Pháp chiếm đóng hay đổ bộ từ Namđịnh sang càn quét. Riền là tên gọi thông tục ở bên ngoài, còn trong giấy tờ chính thức thì là làng Duyên Lãng, tức giáo xứ Duyên Lãng thuộc địa phận (giáo phận) Bùi Chu bây giờ. Khi Thái Bình chưa được tách ra thành địa phận riêng như ngày nay, thì Duyên Lãng vẫn còn thuộc quyền cai quản của Bùi Chu, mặc dầu Bùi Chu nằm trong lãnh thổ của Namđịnh. Duyên Lãng thường là nơi đón nhận những chủng sinh của Bùi Chu gửi sang để rèn luyện và thực tập. Do đó, những ngày tản cư ở Riền, anh em tôi (ông Quyến và tôi) sau những buổi lễ ở nhà thờ thường hay có dịp tiếp xúc với những chủng sinh này để chuyện trò về thời cuộc hay hòa nhạc với nhau. Ở đây, chúng tôi đã quen thân với một tu sĩ là Thầy Sáu Trần Đức Huynh. Mấy năm sau, khi Thái Bình được tách ra thành lập địa phận riêng, những tu sĩ vốn ở Bùi Chu trước đây lại được trở về địa phận gốc. Thầy Sáu (sáu chức) về Bùi Chu được thụ phong Linh mục (bảy chức) và trở thành Linh mục Hiệu trưởng trường Trung học HỒ NGỌC CẨN Bùi Chu, hồi Bùi Chu và Phát Diệm trở thành hai tỉnh mới của quốc gia Việt Nam hồi đó. (thời Quốc Trưởng Bảo Đại). Chuyện liên hệ của ông Quyến và tôi với Bùi Chu còn dài. Xin sẽ được kể tiếp ở một chương sau.
Ở làng Riền, gia đình tôi đến tản cư tại nhà ông Chánh Trượng một dân vai vế trong làng. Hai ông bà chủ nhà rất niềm nở, đã vui vẻ đón tiếp gia đình chúng tôi, không những không phải thuê mướn gì cả, mà còn dành cho chúng tôi ở những chỗ tốt nhất trong nhà. Phải nói đây là một điểm son trong thời kỳ tản cư hồi kháng chiến chống Pháp, vì ở tất cả các địa phương có người tản cư đến ở, mọi người đều được đón tiếp như vậy. Nhà ông Chánh Trượng, tương đối rộng rãi, mát mẻ và nhất là không có trẻ con. Chỉ có ao nước trong nhà là rất thiếu vệ sinh : nước trong ao là nước của một ao tù, lưu cữu đã từ nhiều năm, màu xanh lè, và trong nước lúc nhúc những sinh vật li ti, khi có những tia nắng xuyên qua trông rất rõ. Nhất là đỉa thì thật là kinh khủng ! Khi có người khuấy nước để rửa tay, rửa chân hay làm gì đó, thì lũ đỉa con thấy động, nhâu nhâu bơi ra, lúc nhúc trông đến phát sợ. Vì vậy, sau đó ít lâu gia đình tôi lấy cớ này nọ phải dọn sang tản cư ở làng Mạc, là một làng nhỏ cách Riền một cánh đồng khá rộng. Ở đây, gia đình tôi cũng lại được ông chủ nhà là ông Chánh Thống, một lão nông chất phác, cùng với cả nhà đón tiếp một cách niềm nở, chân tình. Gia đình tôi ở đây được vừa ý và đã tá túc ở đây cho đến lúc hồi cư về quê nhà.
